Πώς τα social media επηρεάζουν την ψυχολογία του χρήστη;

Αναμφισβήτητα, τα social media αποτελούν έναν σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης της συλλογικής ψυχολογίας, με δεδομένη τη μαζική επίδρασή τους στον σύγχρονο χρήστη. H online ζώνη έχει εισχωρήσει σε τέτοιον βαθμό στην οffline, με αποτέλεσμα τα όρια μεταξύ της σύνδεσης στο διαδίκτυο και της πραγματικής ζωής να είναι πλέον λεπτά. Σε τι βαθμό, λοιπόν, τα social media επηρεάζουν την ψυχολογία του νέου τύπου χρήστη; Ας προχωρήσουμε σε μία αναλυτικότερη προσέγγιση, δίνοντας έμφαση στην online συμπεριφορά του χρήστη και στο πώς αυτή επιδρά συνολικά στην ψυχολογία του.

Social media και επικοινωνία

Η αρχή του 21ου αιώνα σηματοδότησε την άνθιση των social media και άλλαξε για πάντα τον τρόπο επικοινωνίας των ανθρώπων. Η έννοια του online available και unavailable, οι followers, τα status updates και τα likes αποτελούν κομβικούς όρους της online επικοινωνίας.

Παράλληλα, στον αντίποδα της eye-to-eye επικοινωνίας βρίσκονται οι συζητήσεις των διαφόρων chats, με τα emoticons να εκφράζουν κάθε ίχνος συναισθηματικής εμπλοκής του χρήστη. Για ποιον λόγο, όμως, ένας χρήστης κάνει log out στην πραγματική ζωή, για να συνδεθεί στα social media και να μοιραστεί προσωπικό υλικό με τους online φίλους του;

Η ανάγκη του sharing

Σύγχρονοι αναλυτές και ανθρωπολόγοι υποστηρίζουν πως η ανάγκη για social share προέρχεται από το συναίσθημα του ανικανοποίητου. Μεγάλα ποσοστά των ανθρώπων που κάνουν κατάχρηση των social media δηλώνουν πως θα προτιμούσαν να έχουν μία διαφορετική ζωή, γι’ αυτό και αναζητούν διέξοδο στον online κόσμο.

Άλλοι πάλι κάνουν λόγο για τάση των Millennials να καταργούν εντελώς την ιδιωτικότητα και να μιλούν δημόσια για κάθε μέρος της προσωπικής και επαγγελματικής ζωής τους σε Instagram και LinkedIn αντίστοιχα.

Ανεξάρτητα από την ψυχολογική εξήγηση που θα υιοθετήσετε, οφείλετε να λάβετε υπόψη σας την online συμπεριφορά του χρήστη, καθώς αυτή θα σας υποδείξει τον δρόμο για τις επιλογές και τις προτιμήσεις του, ώστε να προσαρμόσετε στοχευμένες behavioral τακτικές.

Στον αντίποδα του sharing έρχεται το following

Έχετε ακούσει τον όρο FoMO; Πρόκειται για τον φόβο «μην χάσεις το τι συμβαίνει» και αποτελεί μία τάση που γεννήθηκε λόγω των social media και κυρίως του Facebook. Συγκεκριμένα, τα άτομα τα οποία διαγιγνώσκονται με FoMo, διακατέχονται από ένα διαρκές άγχος ή λύπη ότι κάποιος άλλος ζει μία συναρπαστική εμπειρία, από την οποία αυτοί είναι απόντες.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παραμένουν διαρκώς online, για να μαθαίνουν ανά πάσα στιγμή το τι κάνουν οι άλλοι. Καταλαβαίνετε πως το FoMO αποτελεί ουσιαστικά έναν φαύλο κύκλο, καθώς η έλλειψη κοινωνικοποίησης επιφορτίζει το άτομο με επιπρόσθετο άγχος και του δημιουργεί την τραυματική έμμονη ιδέα πως «τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά».

Μοιραζόμαστε τα πάντα;

Η απάντηση είναι όχι! Οι φανταχτερές ζωές δεν αντικατοπτρίζουν σε καμία περίπτωση τον πραγματικό εαυτό μας. Αντίθετα, τα posts στα social media προβάλλουν την εικόνα του ιδανικού εαυτού μας, παρουσιάζουν δηλαδή τις πτυχές, τις οποίες επιλέγουν οι ίδιοι οι χρήστες να προβάλλουν δημόσια. Αυτό σημαίνει πως προτού πατήσουν το κουμπί του share, φιλτράρουν και ωραιοποιούν κάθε πληροφορία που θα εμφανιστεί δημόσια στο profile τους. Στην πραγματικότητα δεν μοιραζόμαστε κάθε λεπτομέρεια της ζωής μας, αλλά μόνο αυτές που θα θέλαμε οι άλλοι να γνωρίζουν για εμάς.

Τραυματίζουν ή διασκεδάζουν;

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ενοχοποιήσετε το μέσο. Η χρήση είναι αυτή που μπορεί να επιφέρει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τα social media δημιουργήθηκαν, ακριβώς, για να μας διασκεδάζουν, καλύπτοντας τη βαθύτερη ανάγκη μας για επικοινωνία. Επομένως, το μέσο από μόνο του σχεδιάστηκε για να προσφέρει ψυχαγωγία και όχι να τραυματίσει τον χρήστη. Αν, όμως, κάποιος καταναλώνει σημαντικό χρόνο της ημέρας του στα social media, παραμελώντας άλλες ανάγκες του, όπως την ανάγκη για κοινωνικοποίηση, τότε, σίγουρα, η επίδραση των social media στην ψυχολογία του θα είναι αρνητική.

Συμπέρασμα

Μπορεί το φαινόμενο των social media να είναι σχετικά πρόσφατο, σίγουρα, όμως, μπορούμε να έχουμε μία αρχική εικόνα για την επίδρασή τους στην ψυχολογία του χρήστη. Από τη μία πλευρά, υπάρχουν τα κοινωνικά δίκτυα που διασκεδάζουν τον χρήστη, καταργούν την απόσταση, προσφέρουν ελευθερία στη διακίνηση της πληροφορίας και αμεσότητα στην ενημέρωση. Από την άλλη πλευρά, όμως, ασκούν κοινωνική πίεση λόγω των προτύπων συμπεριφοράς που προωθούν. Γι’ αυτόν τον λόγο, κρίνεται αναγκαίο να επικεντρωθούμε στην πρώτη πλευρά τους και να διαχειριζόμαστε με κριτικό πνεύμα κάθε τι που προβάλλεται μέσα από αυτά.

Στη Develop Greece αντιλαμβανόμαστε τα social media αφενός ως ένα μέσο ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, αφετέρου ως ένα αποτελεσματικό εργαλείο προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών με ευφάνταστους και δημιουργικούς τρόπους! Έτσι κρατάμε την ψυχολογία μας σε υψηλά επίπεδα!